Ellen Out, Algemene beschouwingen perspectiefnota 2018-2021, 22 juni 2017:
"Groen en Gelukkig. Dat is Ede. Een parel op de Veluwe. Vrij onopvallend maar prachtig. Wat er gebeurt in Ede is ook vaak prachtig. Ook in deze collegeperiode. Onze fractie is vooral positief over het ruimhartige minimabeleid en alle inspanningen die worden gedaan om de transitie en transformatie in het sociaal domein in goede banen te leiden. Wij vinden maatwerk hierbij heel belangrijk. Iedereen hoort erbij en krijgt wat hij of zij nodig heeft. Helaas geeft het rapport ‘Op waarde (n) geschat’ aan dat dit nog niet voldoende is gerealiseerd. We gaan uit van de goede intentie van het college om dit te verbeteren en wachten voorstellen daartoe af.
De vraag die zich bij onze fractie aandient bij het lezen van deze laatste Perspectiefnota van dit college, is wat nu eigenlijk de werkelijke waarde is van Ede en daarnaast wat de waarde is van de grote projecten voor de inwoners van Ede. Het beleid lijkt (op papier althans) wat uit balans: vooral extern georiënteerd waardoor het risico aanwezig is dat de binnenkant, de kern, wordt veronachtzaamd. Er is sprake van grote ambities, Ede moet op de kaart, liefst internationaal. Daar zijn veel adviseurs, acquisiteurs, accountmanagers, marketeers en dure mega-projecten voor nodig.
Groei en Economie zijn hier de bindende factoren met als argument dat het ‘goed zou zijn voor Ede’. Maar het is onze fractie niet altijd duidelijk wat de gemiddelde Edenaar hier aan heeft. Wij willen ervoor waken dat groei een doel op zich wordt.
Een groeiend Ede heeft vooral behoefte aan het meegroeien van goede voorzieningen op gebied van zorg, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning, cultuur, sport en verenigingsleven. Een groeiend Ede heeft een evenwichtig woningbeleid nodig, met voldoende betaalbare sociale woningen. Een gezonde financiële situatie voor iedereen en werk dat aansluit op competenties en opleidingsniveau. Een groeiend Ede wil een aantrekkelijk centrum, met goede fiets- en OV- verbindingen. Een groeiend Ede zou een duurzaam Ede moeten worden. Dáár zouden vooral de investeringen moeten worden gedaan!
Financiën
Over geld gesproken. Er is flink extra budget en formatie nodig voor de uitvoering van de speerpunten en voor de gemeentelijke organisatie. Maar de onderbouwing daarvan ontbreekt grotendeels. Kosten voor bijv ICT aanpassingen, aanpassing gemeentelijke website, ontkoppelen aardgas, ondergronds brengen elektriciteitskabels worden in het midden gelaten. Ook worden forse tekorten in het sociaal domein gesignaleerd, zonder dat er een idee is hoe deze structureel op te vangen. Het benodigd budget is onduidelijk dus waar zeggen we straks ‘ja’ tegen? Er is sprake van ‘voortschrijdend inzicht’ en ‘nieuwe externe ontwikkelingen’. Er komen steeds maar plannen bij. Tegelijkertijd wordt meerdere malen opgemerkt dat er ‘teveel werk’ is….Om dit op te lossen komt er een sturingsysteem waarbij aan de voorkant keuzes worden gemaakt. Maar hoe ga je dan om met tussentijdse (politieke) keuzes en dat vervelende ‘voortschrijdend inzicht’? Ook GroenLinks Ede wil eerst weten waar de knelpunten zitten, en waar keuzes kunnen worden gemaakt, voordat we eventueel kunnen instemmen met het gevraagde budget.
Er is door dit college ruim geld besteed. Precariorechten zorgen ervoor dat een volgend college wat extra bestedingsruimte heeft. Dat lijkt mooi, maar daar zit een addertje onder het gras. Door terugloop van de algemene reserve en de risico’s rond de grondexploitatie neemt de kwetsbaarheid toe. ‘Druk op de financiële positie is niet denkbeeldig en ‘aanvullende maatregelen kunnen nodig zijn’. Bezuinigingen dus. Een stabiele, toekomstbestendige financiële huishouding is de basis van alles, ook of juist in een gemeente!
Sociaal Domein
De lopende programma’s en met name het Sociaal Domein staan in deze nota een stuk minder in de ‘picture’. De Sociale Monitor geeft ons een goed beeld van wat er meer onderhuids speelt in Ede. Onze fractie ziet een rode draad door alle domeinen, namelijk dat zowel particulieren als professionals het zwaarder lijken te krijgen: mantelzorgers, vrijwilligers, maatschappelijke organisaties, jeugdwerkers, pleegouders, sociaal teams, schoolmaatschappelijk werk, jeugdmaatschappelijk werk; stuk voor stuk geven ze aan dat de hulpvragen significant toenemen in aantal en inhoudelijk complexer worden. Een paar weken geleden sloeg op landelijk niveau het Leger de Heils alarm. Gisteren de ziekenhuizen.
Onze fractie vindt dit behoorlijk zorgelijk. Het lijkt erop dat de rek eruit is en dat is volkomen in strijd met de doelstelling om maatwerk te leveren.. Onze fractie pleit voor nader onderzoek en indien daartoe aanleiding is extra ondersteunend budget.
Graag horen wij hoe het college hier tegenaan kijkt.
Jeugd
De preventieve zorg staat onder druk vanwege teruglopende middelen! Terwijl het DSP rapport over Veldhuizen als een van de belangrijk oorzaken noemt: een ‘cumulatie van risicofactoren en problemen’. Er is dus grote behoefte aan meer preventieve zorg. Dan kan het toch niet zo zijn dat we budgetten gaan verlagen? Graag een reactie van de wethouder
Duurzaamheid
Het college had een mooie ambitie om te willen horen tot de meest duurzame gemeenten in Nederland. We zien zeker goede aanzetten op het gebied van duurzaamheid. Daar heeft onze fractie waardering voor en die goede maatregelen hebben we ook gesteund. Maar de doelen zijn te weinig ambitieus. Dat hebben we in 2015 al gezegd, toen uw college met het Duurzaamheidsplan kwam. Wij hebben meerdere keren voorgesteld in gesprek te gaan over de noodzaak om die doelen bij te stellen, maar kregen daarvoor helaas niet voldoende steun. Na het klimaatakkoord van Parijs lag bijstelling voor de hand maar ook toen bleef het uit. Kortom: Er is in Ede een goede richting gekozen, maar de maatregelen hebben een te klein bereik en het effect is te gering.
Vervoer
Schoon vervoer, waaronder de fiets krijgt ontegenzeggelijk meer aandacht dan voorheen. Wij zijn vooral blij dat de snelfietsroute Ede- Veenendaal er nu eindelijk lijkt te komen. Nu de discussie is losgebroken over ebikes al dan niet op het fietspad, pleiten wij voor extra brede fietspaden waarop al het fietsverkeer veilig en in eigen tempo kan verkeren. Onze fractie zou ook graag zien dat er wordt geïnvesteerd in goed en toegankelijk OV voor iedereen en met name voor mensen die ervan afhankelijk zijn. Dat buslijn 6 (of Kolibri) ook na de proefperiode wordt gecontinueerd en dat een vergelijkbaar aanbod wordt gerealiseerd voor andere routes in Ede.
Groen
Duurzaamheid zit ook in de omgang met ons groene kapitaal. In het versterken van biodiversiteit en ecologische waarden. Natuur krijgt nauwelijks aandacht in de nota! Terwijl we toch vooral hiermee onze toeristen trekken. Er lijkt in de samenleving steeds minder besef van het belang van de natuur. Vroeger was Kennis der Natuur een van de kernvakken op de basisschool. Als we de jeugd liefde en motivatie voor de natuur en voor onze mooie groene omgeving kunnen bijbrengen dan is ook de toeristische toekomst verzekerd. Om nog maar niet te spreken van die van flora en fauna... Onze fractie is voornemens voorstellen in te dienen voor onderwijsprojecten op het gebied van natuureducatie.
Onze fractie betreurt nog steeds het afschaffen van de kapvergunning. Dit zou geld moeten opleveren maar wat schetst onze verbazing (nou ja niet echt): het Bomenbeleidsplan levert pas vanaf 2020 een minimaal voordeel op (wel 10.000 per jaar!).
Los hiervan wordt met name bij gemeentelijke projecten veel te rigoureus omgesprongen met bestaande bomen en groen. Veiligheid en schade aan trottoirs en riolering worden aangevoerd om te kunnen kappen. Herplant vindt consequent te weinig plaats. Veiligheid en groen hoeven niet tegengesteld te zijn aan elkaar. Besparen op groen betekent in de toekomst een veelvoud moeten uitgeven aan isolatie, waterbeheersing en hittebestrijding.
Burgerparticipatie
Het Poppodium en de verkiezing van het marktplein zijn goede voorbeelden van geslaagde Burgerparticipatie maar helaas zijn er nog genoeg situaties waar het minder gaat …. Ruim een jaar geleden was een kritisch rapport van de RekenKamerCommissie aanleiding om diep na te denken over hoe het dan wel moet. We hebben tot nu toe geen voorstellen ter verbetering ontvangen. Graag een reactie van de wethouder op dit punt.
Tot slot
We hebben het goed in Ede, groen en gelukkig…. Een sterke samenleving is een samenleving die in harmonie en met compassie omgaat met diversiteit en met mensen die het minder hebben getroffen. Die ‘anders zijn’ accepteert en zich er niet door bedreigd voelt. Moslims, vluchtelingen, LHBTI-ers, verslaafden, de onaangepasten; ze horen allemaal bij Ede, ook als ze hier niet geboren en getogen zijn. Onze fractie vindt het treurig dat we als raad, college en samenleving niet altijd in staat zijn gebleken deze doelgroepen de plek, zorg en bejegening te bieden die zij nodig hebben."
