Groen Links landelijk riep plaatselijke afdelingen op om 24 maart 2012 te gaan Stappen voor de natuur. De lokale besturen van Wageningen, Ede, Rhenen en Veenendaal besloten hierop in het Binnenveld een fietstocht te organiseren.
Als het aan Groen Links ligt, gaan de gemeenten zij aan zij met bewoners en belangengroepen werken aan het behoud van dit eeuwenoude cultuurlandschap met zijn bijzondere natuur.
Trappen voor de natuur. En al fietsend hebben inwoners van deze WERV-gemeenten op deze zonnige zaterdag kennis kunnen nemen van dit bijzondere gebied, dat rijk is aan eeuwenoude cultuur en unieke natuur.
Bert de Ruiter, een natuurgids van het IVN afdeling Veenendaal-Rhenen, was bereid gevonden om de belangstellenden het een en ander te vertellen over zowel de historie als de huidige situatie en de problemen voor de toekomst. Beeldend kwam hierbij naar voren hoe in de laatste IJstijd de stuwwallen ontstonden die nu bekend staan als de Utrechtse Heuvelrug en de Wageningse Berg. In het lagere deel hiertussen ontstond een veengebied. Dit lagere deel werd de scheidslijn tussen het Bisdom Utrecht en het hertogdom Gelre. De bisschop van Utrecht besloot een kanaal te graven, precies op de grens om zo het kwelwater af te voeren. Dit werd de Grift die nu nog als provinciegrens tussen Utrecht en Gelderland loopt.
Het veen aan de Utrechtse kant werd grotendeels afgegraven, het natte weidegebied in het Gelderse deel was niet geschikt om vee op te laten grazen. Dit werd alleen geschikt als hooiland. Door het kwelwater en het niet door vee bemesten van deze hooilanden verschraalde de grond. Dit gaf een rijke weelde aan bloemen en planten, zoals spaanse ruiter, ratelaar, diverse orchideeën en blauwe zegge. Door de kleur van deze zegge werden dit soort velden ‘blauwgraslanden’ genoemd. In het begin van de vorige eeuw was het Binnenveld beroemd bij natuurpioniers als Thijsse en Prof. Tinbergen als het bloemrijkste land wat Nederland had te bieden. Door landbouwactivering en het voor de boeren gunstig maken van het land door een zeer laag waterpeil te handhaven is er vrijwel niets meer van over. Alleen de Bennekomse Hooilanden, een Natura 2000 gebied van 25 ha; dit is gelijk het grootste aaneengesloten blauwgrasland gebied van Nederland.
Net onder dit gebied, langs de Kooiweg, zijn tien jaar terug enkele weilanden door Staatsbosbeheer opgekocht. Daarvan is de vruchtbare bovenlaag afgeschraapt en nu al is goed te zien hoe snel de natuur zich hier heeft hersteld. Goed voor planten, maar ook voor de vogels in het gebied, waarvan tijdens de fietstochten (er was zowel ’s morgens als ’s middags de mogelijkheid om mee te gaan) kieviten, wulpen en grutto’s zich goed lieten zien en horen. De grutto’s, vorige week gearriveerd vanuit hun wintergebieden net onder de evenaar in Afrika, waren volop nieuwe territoria aan het verdedigen, terwijl de kieviten alweer op de eieren zitten. Met de ochtendgroep spraken we ook Harm Roseboom van de Werkgroep Weidevogelbescherming die zocht naar nieuwe nesten om die met stokken te markeren, zodat boeren met hun werkzaamheden rekening kunnen houden met de nieuwe generatie die er aan zit te komen. Een mooi voorbeeld van hoe de boeren via vrijwilligers de natuur kunnen (en willen!) helpen.
Daarna gingen we naar het oosten, waar in De Kraats en Nergena nog duidelijk de sporen terug zijn te vinden van de oude cultuur van dit gebied. De wegen hier zijn veel kronkeliger dan in het westelijk deel van het Binnenveld. Deze wegen zijn ontstaan op hoge vluchtpaden die de boeren gebruikten om het drassige weidegebied te kunnen doorkruisen. Mest van het vee werd eeuwenlang gebruikt om de grond vruchtbaar te maken. Ook nu nog zie je daardoor dat bijvoorbeeld op de Dickenesweg de weilanden hoger liggen dan de huidige wegen. Sommige boerderijen hier stammen nog uit de 13e eeuw.
Door de huidige maatregelen van minster Bleker, waarbij provincies zelf zeggenschap krijgen over het te voeren beleid, zonder dat ze hier extra geld voor krijgen, dreigen gebieden als het Binnenveld het kind van de rekening te worden. En net als de strijd vroeger tussen het Bisdom Utrecht en het hertogdom Gelre is er nu een belangenstrijd tussen boeren die het waterpeil laag willen houden en natuurbeschermers die de natuurgebieden als Bennekomse Hooilanden, de Hel en Blauwe Hel nat willen maken, zodat de unieke plantenvegetatie terug kan komen.
Verdere verschraling van het gebied speelt tevens in de kaart dat een eventuele doortrekking van de A30 naar de A15 dwars door dit gebied, meer kans van slagen krijgt, het unieke is dan immers verdwenen.
Als het aan Groen Links ligt, gaan de gemeenten zij aan zij met bewoners en belangengroepen werken aan het behoud van dit eeuwenoude cultuurlandschap met zijn bijzondere natuur.