In Ede wil een meerderheid van onze inwoners meehelpen om de klimaatproblemen tegen te gaan. Veel mensen zijn bereid daarvoor energiemaatregelen te nemen. Dat is goed nieuws! Maar deze grote groep burgers en bedrijven weet vaak niet goed welke maatregelen effectief en betaalbaar zijn. GroenLinks wil dat de gemeente hier een regierol in neemt en deskundige ondersteuning biedt aan grote en kleine initiatieven in onze gemeente. Het landelijk uitgangspunt is dat netto woonlasten van de inwoners niet mogen stijgen. Ook mee-financieren is dus wellicht nodig om dit uitgangspunt te kunnen naleven. Het is rechtvaardig dat mensen met een smalle beurs én huurders van sociale huurwoningen meeprofiteren van de financiële voordelen van de schone energie. Daarvoor zijn gezamenlijke initiatieven vanuit de gemeente, de woningcorporaties, de energiecoöperaties, in overleg met de huurdersbond dringend nodig. Eerlijke verdeling van kosten en iedereen laten meedelen in de voordelen, dat is ons uitgangspunt!
Samen zoeken naar oplossingen is uitgangspunt bij de ontwikkeling van het gemeentelijk warmte-transitieplan (de overstap van aardgas naar schone verwarming), maar die aanpak zou ook bij andere initiatieven van energiebesparing en energieopwekking leidend moeten zijn. Een goed voorbeeld is het initiatief van een groep bewoners in het Binnenveld (BES) die samen werkt aan schone energieopwekking in het gebied. Daarmee verhogen we het eigen vermogen van onze inwoners om samen te bouwen aan een mooie toekomst voor Ede. Dat geeft veel positieve energie en het vergroot de mogelijkheid om de klimaatdoelen zo snel mogelijk te behalen. Dit is echter geen kleine opgave en de urgentie is groot. Het betekent dat die samenwerking uiteraard niet vrijblijvend kan zijn en de gemeente eisen gaat stellen aan de te behalen doelen. GroenLinks wil daarvoor samen met andere politieke partijen voldoende draagvlak creëren, waardoor we met onze inwoners deze uitdaging constructief aan kunnen gaan.
We willen een deel van de vrijkomende landbouwgrond benutten voor verlaging van CO2. Gelet op de stikstofproblemen zal het aantal landbouwbedrijven in onze gemeente versneld (moeten) afnemen. Uitkoop van bedrijven lijkt een logische optie. In overleg met de provincie kan worden bezien of op de daarbij vrijkomende gronden o.a. exploitatie van zonnevelden kan worden gerealiseerd. Zoveel mogelijk lokale initiatieven en lokaal eigenaarschap is daarbij uitgangspunt, zodat onze inwoners daar maximaal van kunnen profiteren. Is dit niet mogelijk dan kan de grond ook worden benut voor extra aanplant van bos en andere aanplant/gewassen, wat CO2 uit de lucht helpt halen.
Wat gaan we de komende 4 jaar veranderen aan de samenwerking voor betaalbare maatregelen:
- De gemeente heeft een voorbeeldfunctie. Energieneutraliteit willen we in 2026 hebben gerealiseerd voor eigen vastgoed, overig maatschappelijk vastgoed en scholen.
- Zon-op-dak stevig stimuleren en faciliteren zowel bij particulieren en bedrijven, en streven naar 70% benutting van de Edese dakcapaciteit in 2030.
- Zonnevelden vanuit lokale gebiedsinitiatieven maken we mogelijk, op grond die daarvoor is goedgekeurd.
- Wijken informeren we over mogelijkheden voor andere schone vormen van verwarming en we helpen om hiervoor concrete plannen uit te werken op gebeid van isoleren, energieopwekking en verwarmen.
- We maken afspraken met bewoners/bedrijven in het landelijk gebied om eigen energie op te wekken en waar mogelijk een extra bijdrage te leveren aan de schone energieopwekking voor de hele gemeente.
- We maken afspraken om bedrijven/bedrijventerreinen en zakelijk transport versneld te verduurzamen, energiegebruik van bedrijven te verminderen en daken optimaal te benutten voor energieopwekking.
- We stimuleren en faciliteren initiatieven voor coöperatieve duurzame energie
- Het warmtenet moet gaan draaien op schone energiebronnen als geothermie, restwarmte, zonnecentrales. Gebruik van biomassa moet - zo snel als technisch mogelijk is - worden afgebouwd. Als geothermie mogelijk blijkt, kan dit in 2024 al worden gerealiseerd.
- Uitbreiding van het warmtenet moet zich gaan richten op wijken met oudere woningen, die niet rendabel kunnen worden geïsoleerd (nieuwe woningen zijn meer geschikt voor andere energiezuinige oplossingen).
- Wij zijn groot voorstander van de realisatie van een publiek warmte-infrabedrijf in de regio. Realisatie van transport en distributienetten komen in handen van de overheid en particuliere bedrijven kunnen warmte leveren. Dat kan ons helpen bij de noodzakelijke omslag naar schone verwarmingssystemen.
- Bij nieuwbouw maken we afspraken met bouwers om huizen direct te voorzien van zonnepanelen en zo energie-neutraal mogelijk te bouwen.
- De gemeente gaat inwoners en bedrijven adviseren bij het maken van plannen om energie te besparen of op te wekken, begeleidt bij inkoop en uitvoering en neemt de regie bij participatie in grote projecten.
- Bij het grootschalig opwekken van energie wordt gestreefd naar zo groot mogelijk lokaal eigenaarschap.
- De kaders voor de klimaatmaatregelen worden besproken met een burgerpanel voor het klimaat. Dit panel krijgt adviesrecht.
- De uitvoering wordt besproken met wijkinspraakgroepen en bewonerscollectieven. Hier wordt gestreefd naar co-creatie op basis van door de gemeente vastgestelde kaders en inspanningsverplichtingen.
- Landbouwgrond wordt - na uitkoop van bedrijven - deels benut voor uitbreiding van bossen (die CO2 opnemen) of wordt gebruikt voor zonnevelden in gebieden, die de gemeente hiervoor heeft goedgekeurd.
- Bij aanleg van zonnevelden willen we biodiversiteit in en rond het zonneveld versterken.
- Gewassen stimuleren die bij de energietransitie (isolatie bijvoorbeeld) kunnen worden ingezet ter vervanging van bijvoorbeeld isolatie met glaswol.